เดนมาร์กคุมเข้ม ปฏิเสธนักวิจัยต่างชาติ หวั่นข้อมูลวิจัยรั่วไหล เสี่ยงถูกจารกรรม

เดนมาร์กเริ่มเข้มงวดกับการรับนักวิจัยต่างชาติ โดยเฉพาะจากรัสเซีย อิหร่าน และจีน ท่ามกลางความกังวลเรื่องภัยคุกคามจากการจารกรรมข้อมูลวิจัยที่เพิ่มสูงขึ้น โดยมหาวิทยาลัยอารฮุส (Aarhus University) ได้ปฏิเสธผู้สมัครแล้วอย่างน้อย 24 คนในปีนี้

มหาวิทยาลัยในเดนมาร์ก โดยเฉพาะอารฮุส ซึ่งเป็นหนึ่งในสถาบันการศึกษาชั้นนำของประเทศ ระบุว่าเหตุผลหลักที่ปฏิเสธนักวิจัยต่างชาติคือ “ความเสี่ยงที่ข้อมูลอ่อนไหวจะรั่วไหลไปยังรัฐบาลต่างชาติ” โดยศาสตราจารย์ Brian Vinter รองคณบดีคณะวิศวกรรมศาสตร์ของอารฮุสกล่าวว่า “บางคนอาจไม่มีเจตนาร้าย แต่เมื่อประเมินจากภาพรวมแล้ว เราต้องเลือกป้องกันไว้ก่อน”

มหาวิทยาลัยระบุว่าในบรรดาผู้สมัครจากรัสเซีย จีน และอิหร่าน มีประมาณ 1 ใน 12 คนที่ถูกปฏิเสธ

ข้อมูลวิจัย = เป้าหมายของสายลับ

หน่วยข่าวกรองและความมั่นคงแห่งชาติเดนมาร์ก (PET) เตือนว่า รัฐบาลต่างชาติสามารถกดดันนักวิจัยให้เป็นสายลับได้หลายวิธี เช่น การติดสินบน การข่มขู่ การแบล็กเมล์ การจารกรรมไซเบอร์ ไปจนถึงการโจรกรรมแบบดั้งเดิม

อังเดร เคน จาคอบเซน นักวิชาการด้านยุทธศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเซาเทิร์นเดนมาร์ก ให้ความเห็นว่า เทคโนโลยีขั้นสูง เช่น ควอนตัม หรือพลังงานสะอาด กำลังกลายเป็นสมรภูมิแข่งขันระดับโลก ยิ่งเทคโนโลยีล้ำหน้าเท่าไหร่ ความสนใจจากต่างชาติก็ยิ่งมากขึ้น และนั่นหมายถึง “ความเสี่ยง” ที่สูงขึ้นตามไปด้วย

มาตรการคัดกรองนี้ยังสอดคล้องกับวาระด้านความมั่นคงและการป้องกันประเทศของเดนมาร์ก ในช่วงที่ประเทศดำรงตำแหน่งประธานหมุนเวียนของคณะมนตรีสหภาพยุโรป (EU Council) ซึ่งเริ่มต้นอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2568 ที่ผ่านมาที่เมืองอารฮุส

แม้หลายฝ่ายมองว่าวาระนี้มุ่งเป้าไปที่การเสริมสร้างความมั่นคงของยุโรปในภาพรวม แต่จาคอบเซนชี้ว่า สำหรับเดนมาร์กเอง “ภัยคุกคามจากการจารกรรมทางไซเบอร์” ถือเป็นเรื่องจริงจัง และเกิดขึ้นจริงแล้วในระดับมหาวิทยาลัย

รายงานจากหน่วยงานจัดการเหตุฉุกเฉินของเดนมาร์กระบุว่า “ภัยคุกคามทางไซเบอร์” ต่อระบบของมหาวิทยาลัยและงานวิจัยในประเทศอยู่ในระดับ “สูงมาก” และจำเป็นต้องมีมาตรการตรวจสอบเข้มงวดเพื่อป้องกัน

แม้จะเข้าใจถึงเหตุผลด้านความมั่นคง แต่การปฏิเสธผู้สมัครต่างชาติก็ทำให้หลายฝ่ายกังวลว่า เดนมาร์กอาจพลาดโอกาสในการดึงดูดนักวิจัยฝีมือดีจากต่างประเทศ

มหาวิทยาลัยอื่น ๆ ในเดนมาร์ก เช่น มหาวิทยาลัยโคเปนเฮเกน ก็มีนโยบายคัดกรองผู้สมัครเข้มข้นเช่นกัน โดยมีการจ้างพนักงานประจำสองคน และใช้บริษัทที่ปรึกษาภายนอกในการตรวจสอบประวัติของผู้สมัครในสาขาวิทยาศาสตร์ธรรมชาติและสุขภาพ แม้ทางมหาวิทยาลัยจะไม่เปิดเผยตัวเลขของผู้ที่ถูกปฏิเสธ แต่ยืนยันว่ากระบวนการตรวจสอบนี้ จำเป็นต่อความปลอดภัยของประเทศ

การที่เดนมาร์กตัดสินใจคัดกรองและปฏิเสธนักวิจัยจากบางประเทศ อาจทำให้เสียโอกาสด้านความร่วมมือทางวิชาการ แต่ในยุคที่สงครามข้อมูลและการจารกรรมกำลังกลายเป็นภัยคุกคามระดับโลก ความมั่นคงของงานวิจัยและเทคโนโลยีจึงเป็นสิ่งที่ประเทศไม่อาจประมาทได้อีกต่อไป