กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (DE) ร่วมกับสำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์(สพธอ.) หรือ ETDA เปิดเวทีรับฟังความคิดเห็นสาธารณะต่อ “(ร่าง) หลักการของกฎหมายว่าด้วยปัญญาประดิษฐ์” ฉบับแรกของประเทศไทย โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างกรอบกฎหมายที่ชัดเจน โปร่งใส และรับมือกับการใช้ปัญญาประดิษฐ์ AI ที่มี “ความเสี่ยงสูง” เช่น การละเมิดสิทธิ ความปลอดภัย และเสรีภาพของประชาชน
นายวิศิษฏ์ วิศิษฏ์สรอรรถ ปลัดกระทรวงดิจิทัลฯ เน้นว่า AI คือหัวใจสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจดิจิทัลและยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน แต่การเติบโตอย่างรวดเร็วของเทคโนโลยีนี้ก็สร้างความท้าทายด้านจริยธรรม ความโปร่งใส และความรับผิดชอบ ซึ่งต้องมีกรอบธรรมาภิบาล (AI Governance) ที่รอบด้าน เพื่อไม่ให้การกำกับดูแลกลายเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนานวัตกรรม
ร่างกฎหมาย AI: จาก Soft Law สู่เครื่องมือคุมความเสี่ยงอย่างมีชั้นเชิง
นายศักดิ์ เสกขุนทด ที่ปรึกษาอาวุโส ETDA อธิบายว่า ปัจจุบันไทยยังใช้แนวทาง Soft Law หรือ Guideline ในการควบคุมการใช้ AI ซึ่งอาจไม่เพียงพอในอนาคตที่เทคโนโลยีมีความซับซ้อนมากขึ้น ร่างกฎหมายใหม่นี้จึงถูกออกแบบให้สามารถแบ่งระดับการกำกับดูแลตามความเสี่ยง ได้แก่ High-Risk AI ที่ต้องมีมาตรการเข้มข้น ไปจนถึงระบบ AI ทั่วไปที่สามารถใช้แนวทาง Best Practice ได้
ตัวอย่างประเด็นที่ต้องพิจารณาอย่างรอบคอบ ได้แก่ การรับผิดชอบต่อผลลัพธ์ของ AI, ความโปร่งใสของระบบอัลกอริธึม และการควบคุม AI ที่อาจกระทบต่อสิทธิมนุษยชน ทั้งนี้ ETDA ยังทำงานร่วมกับผู้เชี่ยวชาญจากศูนย์ AIGC by ETDA และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้แนวทางเหล่านี้สะท้อนบริบทของไทยและเท่าทันสถานการณ์โลก
3 เสาหลักสำคัญ: ปลดล็อก-ส่งเสริม-กำกับดูแล
ทั้งนี้ ร่างกฎหมายต้องยืดหยุ่น สร้างสมดุลระหว่างเทคโนโลยีกับความปลอดภัยของประชาชน
เนื้อหาหลักของร่างกฎหมายนี้ครอบคลุม 3 มิติหลัก ได้แก่
- 1. การปลดล็อกข้อกฎหมาย ที่เป็นอุปสรรคต่อการประยุกต์ใช้ AI
- 2. มาตรการส่งเสริมการพัฒนา AI เช่น การให้ทุนสนับสนุน การลดภาษี และ Regulatory Sandbox
- 3. การกำกับดูแลด้านธรรมาภิบาล AI ด้วยกลไกที่หลากหลาย ทั้งในระดับ Soft Law และ Hard Law
โดยเฉพาะการใช้งาน AI ที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ในการแพทย์ การเงิน หรือภาครัฐ จะต้องมีระบบกำกับที่โปร่งใส มีหน่วยงานรับผิดชอบเฉพาะด้าน และสามารถปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีได้อย่างทันท่วงที
ที่มา : กรุงเทพธุรกิจ / วันที่เผยแพร่ 8 มิถุนายน 2568
Link : https://www.bangkokbiznews.com/tech/gadget/1183826
