คดีสายลับอเมริกัน สะท้อนระเบียบโลกยุคทรัมป์

 

ยุคทรัมป์ 2.0 มีเรื่องมากมาย เรื่อง อเมริกาเป็นอันดับแรก การสร้างอเมริกาให้กลับมายิ่งใหญ่อีกครั้งหนึ่งแต่มีเรื่องหนึ่งที่เป็นจักรกลสำคัญในการสร้างอเมริกา แต่ได้ซุกซ่อนอยู่ นั่นคือปฏิบัติการข่าวกรอง เรื่องสายลับ (Spy)ที่น่าสนใจตอนนี้มีเรื่องหนึ่งที่โด่งดังทั่วโลก พร้อมสะท้อนทั้งระบบพันธมิตรสหรัฐข้ามทวีปแอตแลนติกและระเบียบโลกที่ถูกซุกซ่อนอยู่ในระบบข่าวกรอง (Intelligence) ที่เราควรเรียนรู้

จุดเริ่มต้น

รัฐมนตรีกระทรวงต่างประเทศเดนมาร์ก Lars Lokke Rasmuseen แสดงความประหลาดใจและกล่าวอย่างมีอารมณ์ในการแถลงข่าวเมื่อ 7 พฤษภาคมที่ผ่านมา เขาประกาศว่าจะเรียกให้รักษาการหัวหน้าสถานทูตสหรัฐประจำโคเปนเฮเกน สั่งสอนหน่วยสืบราชการลับที่ทำการจารกรรมในกรีนแลนด์และโคเปนเฮเกนเมืองหลวงของเดนมาร์ก

จากรายงานของหนังสือพิมพ์ The Wall Street Journal การปฏิบัติการข่าวกรองสหรัฐมีการจัดเก็บข้อมูลนักการเมืองกรีนแลนด์ นักเคลื่อนไหวอิสระและเรื่องผลประโยชน์ด้านเหมืองแร่ ที่สามารถขัดง้างโอกาสการซื้อ หรือบังคับให้โยกย้ายกรีนแลนด์ไปเป็นของสหรัฐ

กรีนแลนด์เป็นดินแดนกึ่งอิสระของเดนมาร์กที่ประธานาธิบดีโดนัล ทรัมป์ ประกาศว่า เขาจะทำให้กรีนแลนด์กลายเป็นส่วนหนึ่งของสหรัฐ

กระทรวงต่างประเทศสหรัฐปฏิเสธให้ความเห็นต่อข้อกล่าวหาต่างๆ นี้

และผู้อำนวยการสำนักงานข่าวกรองแห่งชาติ นาง Tulsi Gabbard กล่าวว่า เธอกำลังเปิดให้สอบสวนการรั่วไหลของข้อมูลเรื่องนี้

ภาพที่ใหญ่ขึ้นของสายลับ

นี่ดูเหมือนว่า ชาติที่มีอำนาจมากกว่าทำทุกอย่างที่สามารถเซาะกร่อนชาติพันธมิตรต่างๆ และสมาชิกขององค์การ NATO

เรื่องนี้ก่อตัวขึ้นในช่วงเวลาความสัมพันธ์ที่ไม่เป็นมิตรระหว่างเดนมาร์กและสหรัฐ

ก่อนหน้านั้น ร้านซูเปอร์มาร์เก็ตเดนมาร์กถูกสั่งห้ามผลิตภัณฑ์สหรัฐเข้ามาขายในร้าน

ในกรณีนี้มาควบคู่กับเรื่องสายลับในกรีนแลนด์และกับสายลับชาติพันธมิตร อีกทั้งยังมีรายงานเรื่อง วงจรสายลับฮังการีในยูเครน มีการรวบรวมข้อมูลการทหารให้กับรัสเซีย แต่ฮังการีกล่าวว่า รายงานนี้เป็นการโฆษณาชวนเชื่อ

ในทางทฤษฎี ฮังการีผูกพันกับยูเครนในฐานะสมาชิกของอียูและ NATO

อย่างไรก็ตาม นายกรัฐมนตรี Viktor Orban แสดงความเห็นใจในประเด็นรัสเซีย และมีความใกล้ชิดกับรัสเซียมากที่สุดมากกว่าผู้นำคนไหนๆ ในอียู

Viktor Orban พยายามซ้ำๆ หลายครั้ง สกัดกั้นความช่วยเหลืออียูต่อยูเครน

การกล่าวหาเรื่อง โครงข่ายสายลับอาจกดดันให้เกิดความไม่ไว้วางใจต่อฮังการีจากสมาชิกคนอื่นๆ ของอียู นี่เป็นความรู้สึกที่กลายเป็นพันธมิตรใกล้ชิดกับรัสเซีย

ตอนนี้เรื่องกรีนแลนด์และฮังการีฉายแสงให้เห็นว่า อย่างไรคือ ระเบียบโลกที่กำลังถูกสร้างขึ้นใหม่ (Remark) เราอยู่ช่วงกลางของการเคลื่อนย้ายนี้ ด้วยข่าวกรองที่มีการใช้เทคโนโลยีกำลังมีบทบาทสำคัญมากขึ้นเรื่อยๆ

ในแง่นโยบาย ข่าวกรองสามารถเริ่มสะท้อนเรื่องอัตราภาษีและด้านการค้าอันเป็นหนทางให้สหรัฐสร้างความไม่แน่นอนต่อชาติอื่นๆ อันเกี่ยวกับเป้าหมายด้านนโยบายต่างประเทศของตน

เทคโนโลยีทำให้ง่ายขึ้น

มีอีกปัจจัยหนึ่งในข่าวกรองปัจจุบันคือ ชาติต่างๆ สามารถปฏิบัติการสายลับต่อประเทศอื่นๆ ได้ง่ายมาก เพราะความสามารถทางเทคโนโลยีถูกกว่าและง่ายต่อการใช้ เช่น การสกัดกั้นการสื่อสาร

ภาพจากดาวเทียมและการวิเคราะห์ข้อมูลจากแหล่งข้อมูลเปิดด้วยวิธีการด้านสายลับที่ถูกกว่าเมื่อก่อน แนวทางเหล่านี้ให้ข้อมูลด้านลึกมากกว่า เพราะการพัฒนาของเครื่องมือการวิเคราะห์และพลังคอมพิวเตอร์พร้อมใช้และการจัดเก็บข้อมูล

ดังนั้น ชาติพันธมิตรจะยังคงปฏิบัติการด้านสายลับต่อเนื่อง เพราะพวกเขาสามารถทำได้ ความสามารถผลักดันความต้องการ แม้แต่ช่วงเวลาสันติ รู้ว่าอะไรที่ผู้นำระดับชาติของชาติต่างๆ และสาธารณะกำลังคิดและกระทำการ

ชาติต่างๆ จะทำปฏิบัติการสายลับอย่างมากในเวลานี้เพราะโลกไร้เสถียรภาพ และอยู่ในขอบเขตความขัดแย้งในหลายๆ ภูมิภาค ความเข้าใจว่า ที่ไหนความขัดแย้งต้องปะทุออกมา ทำไมและด้วยกำลังอำนาจอะไรและผลกระทบคือ ความสำคัญที่แสดงการป้องกันของชาติ

ชาติต่างๆ รู้เพียงว่า เครื่องมืออะไรต้องซื้อ ทรัพยากรอะไรที่ต้องเก็บตุน และคนจำนวนมากแค่ไหนที่ต้องจ้างเป็นทหาร ข่าวกรองมาเกี่ยวกับการเลี่ยงความประหลาดใจของประเทศตน ที่สร้างความประหลาดใจให้คนอื่นๆ ความรู้สึกนี้ ข่าวกรองเป็นแค่เครื่องมือ เหล่านี้แสดงว่ารัฐบาลต่างๆ คิดว่า พวกเขาเป็นพันธมิตรกำลังค้นพบว่าสามารถเป็นศัตรูได้

การควบคุมโดยการเปิดเผย

ความพยายามรายงานข่าวของสหรัฐเรื่อง สายลับที่กรีนแลนด์และเดนมาร์กคือ หน้าต่างสู่ ธุรกิจข่าวกรอง ความพยายามปฏิบัติการข่าวกรองต่อชาติพันธมิตรเป็นเพียงม่านกั้น เมื่อพวกเขากลายเป็นคดีความทางการเมืองระหว่างกันเรื่องการสอบสวนคดีความเท่านั้น

นักประวัติศาสตร์ด้านการศึกษาข่าวกรอง Richard Aldrich อธิบายประเด็นนี้ว่า เป็นการควบคุมโดยเปิดเผย การสืบหาความจริงของปฏิบัติการเหล่านี้ ผลทั่วไปคือ มีการกล่าวตำหนิอย่างเบาบางจากนักการเมืองและบรรดาผู้พิพากษาเป็นหลักประกันว่า ไม่ทำซ้ำอีก เป็นการปกป้องและส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงกระบวนการ

อะไรจะเกิดขึ้นในกรณีกรีนแลนด์ยังคงไม่ชัดเจน โดยเฉพาะในยุคของประธานาธิบดีโดนัล ทรัมป์ ที่ได้แสดงการคุ้มครองเรื่องนี้จากการท้าทายของสาธารณะ สื่อและทางการเมือง การท้าทายที่มีผลสุดท้ายคือ กิจกรรมความเป็นศัตรูจากกรีนแลนด์ที่สามารถแตกกิ่งก้านสาขาเป็น ความรู้สึกอ่อนไหวของตลาดหุ้นโลก

ตามรัฐธรรมนูญสหรัฐและกฎหมายระหว่างประเทศ พฤติกรรมการมีส่วนร่วมที่เหมาะสมทำให้เกิดความตึงเครียดในรัฐบาลประธานาธิบดีทรัมป์ การขาดการยับยั้งอำนาจของสหรัฐเป็นเหตุให้ชาติต่างๆ พึ่งพิงสหรัฐมากขึ้นในด้านความสามารถด้านข่าวกรองของชาติพวกเขา

ยังมีอีกด้านหนึ่งคือ เรื่องทักษะของรัฐ รัฐเกือบทุกรัฐต่างมีระบบปฏิบัติการสายลับกับบรรดาพันธมิตรของพวกเขา และอีกนานเท่านานเท่าที่พวกเขาสามารถทำได้

ช่วงสงครามเย็น สหรัฐได้ซื้อ Cryto AG จากบริษัทเปลี่ยนรหัสการสื่อสารของประเทศสวิตเซอร์แลนด์ และได้ขายอุปกรณ์สื่อสารด้านความมั่นคงหลายหมื่นรายการ ก่อเกิดความอ่อนแอด้านความมั่นคง อนุญาตให้มันใช้ดักฟังประเทศต่างๆ ที่ได้ใช้อุปกรณ์เหล่านี้ แล้วยังได้ข่าวกรองด้วย

รูปแบบการปฏิบัติการเหล่านี้คือ ผู้บุกเบิกการปฏิบัติการด้านข่าวกรองให้แพร่หลายของหน่วยงานความมั่นคงแห่งชาติสหรัฐ ทำให้มีการรวบรวมข่าวสารเพื่อต่อต้านข่าวกรองจากประเทศอื่นๆ ในหลายปีที่ผ่านมา

สำหรับเดนมาร์ก การท้าทายการทำงานร่วมกับชาติพันธมิตรของเดนมาร์กผ่านองค์การ NATO ในขณะที่การป้องกันกรีนแลนด์มีความสลับซับซ้อนเพิ่มมากขึ้น ในขณะที่อียูก็จะเกิดความกังวลด้วยอันเกี่ยวข้องกับอะไรที่ฮังการีกำลังแชร์และส่งต่อให้เพื่อนคนอื่นๆ ของฮังการี

อย่างไรก็ตาม เราควรมองภาพที่กว้างมากขึ้นคือ พันธมิตรนานาชาติมีความไม่น่าไว้วางใจเพิ่มขึ้นนับเป็นส่วนหนึ่งของการเปลี่ยนย้ายทางเทคโนโลยีในภูมิรัฐศาสตร์โลก (Global Geopolitics) การเปิดเผยปฏิบัติการด้านข่าวกรองระหว่างชาติพันธมิตรในระบบความร่วมมือเช่นในอียู เป็นเพียงส่วนหนึ่งของภาพที่กำลังเคลื่อนไหวนี้

ปฏิบัติการข่าวกรองและสายลับเป็นพลังขับเคลื่อนเศรษฐกิจการเมืองโลกที่ทรงพลัง ลุ่มลึกและไม่เผยตัวตนแท้จริง ควรวิเคราะห์ต่อไป

ที่มา

1 Katherine Long and Alexander Ward, ” U.S. Orders Intelligence Agencies to Step Up Spying on Greenland” The Wall Steet Journal, May 6, 2025.

2 Dan De Luce, ” U.S. spy agencies told to gather intelligence on Greenland” NBC News, May 10, 2025

---